৫ বছৰত গুজৰাটৰ মহাৰাষ্ট্ৰত জৰীপ কৰা ৫০ শতাংশতকৈ অধিক কপাহ খেতিয়কক জলবায়ু পৰিৱৰ্তনে আঘাত কৰিছে

এটা নতুন প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পাইছে যে গুজৰাট আৰু মহাৰাষ্ট্ৰত সমীক্ষাত অংশগ্ৰহণ কৰা ৫০ শতাংশতকৈ অধিক কপাহ খেতিয়কে বিগত পাঁচ বছৰত বানপানী আৰু খৰাং পৰিস্থিতিৰ বাবে "বৃহৎ বা সম্পূৰ্ণ" শস্যৰ ক্ষতিৰ সন্মুখীন হৈছে।

ব্ৰিটেইনস্থিত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰিৱেশ আৰু উন্নয়ন প্ৰতিষ্ঠান (আই আই ই ডি) আৰু সৰ্বভাৰতীয় দুৰ্যোগ প্ৰশমন প্ৰতিষ্ঠান (এ আই ডি এম আই)ৰ সমীক্ষাত এই কথা প্ৰকাশ পাইছে যে সমীক্ষাত অংশগ্ৰহণ কৰা ৩৬০ জন কৃষকৰ প্ৰায় দুই তৃতীয়াংশই খৰাংকাল বেছি, গড় উষ্ণতা বৃদ্ধি আৰু অধিক চৰম গৰমৰ দিন বুলি কয়।

২০২৩ চনৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত কৰা এই সমীক্ষাত গুজৰাটৰ সুৰেন্দ্ৰনগৰ জিলা আৰু মহাৰাষ্ট্ৰৰ সম্ভাজী নগৰ জিলাৰ মাজত সমানে বিভক্ত কপাহ খেতিয়কক জড়িত কৰা হৈছিল। বেছিভাগ কৃষকে মাটিৰ মালিক আছিল, বেছিভাগ মাটি ১০ একৰতকৈ সৰু।

বিশ্বজুৰি কপাহৰ সৰ্বাধিক উৎপাদনকাৰী দেশ ভাৰত। ২০২৩ চনত ই ১৩ মিলিয়ন হেক্টৰত প্ৰায় ৫৮.৪ মিলিয়ন মেট্ৰিক টন উৎপাদন কৰিছিল -- বিশ্বৰ কপাহৰ প্ৰায় এক চতুৰ্থাংশ -- যাৰ ফলত প্ৰায় ছয় মিলিয়ন কৃষক জড়িত হৈ পৰিছিল।

কিন্তু জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, বিশেষকৈ অধিক সঘনাই অতি উত্তাপৰ সময়ছোৱাত এই শস্যৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল ক্ষুদ্ৰ কৃষক বিশেষকৈ মহিলাসকলৰ জীৱিকাৰ প্ৰতি যথেষ্ট ভাবুকি কঢ়িয়াই আনে আৰু বিশ্ব বস্ত্ৰ যোগান শৃংখলৰ বাবে এক জটিল বিপদ।

গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে ভাৰতৰ পশ্চিম আৰু মধ্য অঞ্চল খৰাং সদৃশ পৰিস্থিতিৰ প্ৰতি অধিক দুৰ্বল, আনহাতে উত্তৰ আৰু উত্তৰ-পূব অঞ্চল চৰম বানপানীৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি অধিক ক্ষতিগ্ৰস্ত। চলি থকা এই জলবায়ু সংকটত ক্ষুদ্ৰ কপাহী কৃষকসকল বিশেষভাৱে দুৰ্বল, যাৰ ফলত লাখ লাখ লোকৰ জীৱিকা বাজিত পৰিছে।

আই আই ই ডিৰ শ্বেপিং ছাষ্টেনেবল মাৰ্কেটছৰ দলৰ সঞ্চালিকা ল’ৰা কেলিয়ে কয় যে জলবায়ু পৰিৱৰ্তন সকলোতে কৃষকৰ বাবে দুঃস্বপ্নলৈ পৰিণত হৈছে, ভাৰতৰ কপাহ খেতিয়কসকলো ইয়াৰ ব্যতিক্ৰম নহয়।

"তেওঁলোকক সহায় কৰিবলৈ কিছুমান চৰকাৰী কাৰ্যসূচী আৰু বীমা আঁচনি আছে, কিন্তু আমাৰ গৱেষণাৰ পৰা দেখা গৈছে যে সেইবোৰ ভালদৰে পৰিচিত নহয় আৰু যিকোনো ক্ষেত্ৰতে ব্যাপক সহায় আগবঢ়াব নোৱাৰিবও পাৰে।"

কৃষকসকলে ইতিমধ্যে নিজৰ জীৱিকা সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে যি পাৰে কৰি আছে, চৰকাৰ আৰু বিনিয়োগকাৰীসকলেও গুৰুত্ব দিয়াৰ প্ৰয়োজন আছে।’

আই আই ই ডিৰ পৰিচালকে কয় যে বৃহৎ ফেশ্বন চেইনসমূহে জলবায়ুৰ জোকাৰণিৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাত তেওঁলোকৰ যোগানকাৰীসকলক সহায় কৰাত তেওঁলোকৰ ভূমিকা আছে বুলি স্বীকাৰ কৰাটো প্ৰয়োজন। তেওঁলোকৰ উদ্যোগৰ বাবে এটা মূল সামগ্ৰী উৎপাদন কৰা পৰিয়ালসমূহক সহায় কৰাটো কেৱল নৈতিক আৱশ্যকতা নহয়, ই এক স্মাৰ্ট বাণিজ্যিক পছন্দও।

সমীক্ষাটোত দেখা গৈছে যে কৃষকসকলে নিজৰ শস্যৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু ঘূৰণীয়া কৰি জলবায়ুৰ ভাবুকিৰ বিৰুদ্ধে যুঁজি আছে বা ভৱিষ্যতৰ সমস্যা দূৰ কৰিবলৈ জলসিঞ্চনৰ দৰে সম্পদত বিনিয়োগ কৰিবলৈ ঋণ লৈছে।

সঞ্চয়ত ডুব যোৱাটো আন এটা সাধাৰণ মোকাবিলা কৌশল, কিন্তু সকলো উত্তৰদাতাৰ এই বিকল্প উপলব্ধ নহয়।

আন কিছুমানে জনাইছে যে জলবায়ুৰ জোকাৰণিৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই তেওঁলোকে মাটি বা পশুধন বিক্ৰী কৰিবলৈ বাধ্য হৈছে, আনহাতে কম সংখ্যকে স্বাস্থ্যসেৱা ব্যৱহাৰ কৰাটো এৰাই চলিছে বা আনকি খাদ্যৰ পৰিমাণো কমাইছে।

প্ৰায় দুই তৃতীয়াংশই কয় যে তেওঁলোকৰ শস্যৰ বীমা আছে (মহাৰাষ্ট্ৰত ৮১ শতাংশ আৰু গুজৰাটত ৪২ শতাংশ), এক তৃতীয়াংশৰ জীৱন বীমা, ৩৬ শতাংশৰ স্বাস্থ্য বীমা আৰু মাত্ৰ ৮ শতাংশৰ পশুধনৰ বীমা আছে।

কৃষকৰ বীমা লাভৰ বহুখিনি চৰকাৰী আঁচনিৰ জৰিয়তেহে আহে। কিন্তু গ্ৰহণ অতি অসমান হোৱা দেখা গৈছিল। সমীক্ষাত অংশগ্ৰহণ কৰা এক তৃতীয়াংশ লোকে কয় যে তেওঁলোকৰ এনে কোনো চৰকাৰী কাৰ্যসূচীৰ সুবিধা নাই, যাৰ কাৰণ আংশিকভাৱে সজাগতাৰ অভাৱ হ’ব পাৰে।